Verrichtingen Bacteriologie - 21-10-2024

16S Deep sequencing
	Techniek	Sequencing
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dinsdag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Moleculaire determinatie van de bacteriële samenstelling van klinische monsters.
	Opmerkingen	Uitslag 5 werkdagen later. Indien de bepaling niet op tijd uitgevoerd kan worden op Streeklab, zal de bepaling uitbesteed worden aan een externe instantie. De doorlooptijd kan dan oplopen tot 3 weken.
	Receptaculum	Steriele container, ESwab
	Materiaal	Abces/pus, huiduitstrijk, gewrichtsvocht, weefsel
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
16S Determinatie
	Techniek	Sequencing
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dinsdag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Moleculaire determinatie van enkelvoudige isolaten of van de bacteriële samenstelling van klinische monsters.
	Opmerkingen	Uitslag 5 werkdagen later. Indien de bepaling niet op tijd uitgevoerd kan worden op Streeklab, zal de bepaling uitbesteed worden aan een externe instantie. De doorlooptijd kan dan oplopen tot 3 weken.
	Receptaculum	Kweekplaat
	Materiaal	Reinkweek isolaat op kweekplaat
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	n.v.t.
Actinomyces spp.
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	21
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking actinomycose.
	Opmerkingen	Door de langzame groei van Actinomyces spp. kan een negatieve uitslag pas na 21 dagen worden vastgesteld.
	Receptaculum	Steriele container, ESwab
	Materiaal	Abces/pus, IUD, vagina/cervixuitstrijk, weefsel
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Algemene (banale) kweek (bacteriën)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking op bacteriële infectie.
	Opmerkingen	De banale kweek is een algemene kweek op de meest voorkomende pathogene bacteriën. Voor sommige bacteriesoorten dient een specifieke kweek aangevraagd te worden, oimdat deze niet op de standaard kweekmedia groeien.
	Receptaculum	ESwab, steriele container, bloedkweekset, urinecontainer
	Materiaal	Alle materialen, m.u.v. serum en EDTA-bloed.
	Minimale hoeveelheid	Per flesje 8-10 mL bloed afnemen, bij Pedibact fles 1-3 mL.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Kamertemperatuur
	Referentiewaarde	Negatief
Anti-DNAse/AST (serologie streptokokken)
	Techniek	Nefelometrie
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking recent doorgemaakte (invasieve) streptokokkeninfectie (bijv. roodvonk, angina/faryngotonsillitis) met eventuele postinfectieuze complicaties, waaronder acuut reuma, acute glomerulonefritis).
	Opmerkingen	Serologie ter vaststelling van (invasieve) infectie met groep A hemolytische streptokokken. De serologie bestaat uit twee bepalingen: antistreptolysine titer (AST) en anti-DNAse B. Uitgevoerd door externe instantie
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Auramine-kleuring
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Mycobacterium spp.'
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Bacteriële vaginose
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	3
	Uitvoering	Maandag, woensdag, vrijdag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Aan de hand van de onderlinge verhouding tussen Lactobacillus species (L. gasseri, L. crispatus en L. jensenii), Gardnerella vaginalis en Atopobium vaginae wordt bepaald of er sprake is van bacteriële vaginose. Deze bacteriën worden niet apart vermeld op de uitslag.
	Indicatie	Klinische verdenking bacteriële vaginose bij bijvoorbeeld fluor vaginalis.
	Opmerkingen	Uitslag 1 dag later.
	Receptaculum	ESwab
	Materiaal	Cervix/vagina uitstrijk, urethra-uitstrijk
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Banale kweek (bacteriën)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking op bacteriële infectie.
	Opmerkingen	De banale kweek is een algemene kweek op de meest voorkomende pathogene bacteriën. Voor sommige bacteriesoorten dient een specifieke kweek aangevraagd te worden, oimdat deze niet op de standaard kweekmedia groeien.
	Receptaculum	ESwab, steriele container, bloedkweekset, urinecontainer
	Materiaal	Alle materialen, m.u.v. serum en EDTA-bloed.
	Minimale hoeveelheid	Per flesje 8-10 mL bloed afnemen, bij Pedibact fles 1-3 mL.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Kamertemperatuur
	Referentiewaarde	Negatief
Bartonella henselae
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Diagnostiek naar Bartonella henselae bij verdenking op kattenkrabziekte kan uitgevoerd worden middels directe detectie in een punctaat met PCR, of indirect door de bepaling van IgM in bloed met serologie. Directe detectie met PCR heeft de voorkeur.
	Indicatie	Bij verdenking kattenkrabziekte (lymfadenitis met evt. koorts na kattenkrab).
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Bartonella henselae DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Abces/pus, weefsel
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Bartonella henselae IgM
	Techniek	CLIA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie
	Opmerkingen	IgM bepaling voor het vaststellen van een recente infectie.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Bijzonder resistente micro-organismen (BRMO)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen	Screening op BRGNS (ESBL, CPE), MRSA en VRE. Standaard diagnostiek vindt plaats met kweek. Op indicatie kan een PCR sneltest op CPE, MRSA en VRE als cito-bepaling worden ingezet. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog. Vraag voor contactonderzoek of controle op dragerschap bij een bekend positieve patiënt een specifieke kweek op het betreffende BRMO aan. BRGNS: bijzonder resistente gramnegatieve staven. CPE: Carbapenemase-producerende enterobacterales ESBL: Extended spectrum beta-lactamase MRSA: Methicilline resistente Staphylococcus aureus VRE: vancomycine resistente enterokok
	Indicatie	Screening na opname in buitenlands ziekenhuis.
	Opmerkingen	Afhankelijk van het materiaal worden specifieke BRMO kweken ingezet. Neusuistrijk: MRSA Keeluistrijk: MRSA Anus/rectum/perineumuitstrijk: MRSA, BRGNS, VRE Urine: MRSA, BRGNS Wonduitstrijk en overige materialen: MRSA, BRGNS
	Receptaculum	ESwab
	Materiaal	Neusuitstrijk, keeluitstrijk, anus/rectum/perineumuitstrijk, urine, wonduitstrijk
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Bloedkweek (bacteriën)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking bacteriëmie.
	Opmerkingen	Neem minimaal 2 sets bloedkweken af, bij verdenking endocarditis 3 sets. Bij positieve bevinding vindt altijd actieve melding plaats.
	Receptaculum	Set bloedkweekflessen (aeroob/anaeroob). Gebruik bij kinderen de Pedibact fles.
	Materiaal	Bloed
	Minimale hoeveelheid	Per flesje 8-10 mL bloed afnemen, bij Pedibact fles 1-3 mL.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Kamertemperatuur
	Referentiewaarde	Negatief
Bloedkweek (mycobacteriën)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	42
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking bloedbaaninfectie met mycobacteriën.
	Opmerkingen	Bij positieve bevinding vindt altijd actieve melding plaats.
	Receptaculum	Mycolytic bloedkweekfles
	Materiaal	Bloed
	Minimale hoeveelheid	Per flesje 8-10 mL bloed afnemen.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Kamertemperatuur
	Referentiewaarde	Negatief
Bordetella (para)pertussis (kinkhoest)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella (para)pertussis. De ziekte begint met een catarraal stadium waarbij patiënten malaise en verkoudsheidklachten hebben. Na 1-2 weken gaat de infectie over in het paroxysmale stadium, waarbij patiënten frequent hoestbuien ondervinden met expiratoire hoeststoten, die elkaar snel opvolgen, waarna een lange piepende inhalatie volgt. De patiënt kan hier ook bij braken. Na ongeveer 2 weken gaat dit stadium over in het reconvalescentie stadium, waarbij de patiënt nog enkele weken een losse hoest ervaart. Tot ongeveer 3-4 weken na het begin van de ziekte is de bacterie aantoonbaar met PCR. Na 3 weken wordt serologische diagnostiek geadviseerd. Bij kinderen <1 jaar kan de bacterie langer aanwezig blijven en is het ook na 4 weken zinvol om een PCR te verrichten. De kweek wordt automatisch ingezet bij een positieve PCR, in het kader van vaccinsurveillance.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Bordetella (para)pertussis kweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	14
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Wordt ingezet na positieve PCR. Niet los aanvraagbaar.
	Opmerkingen
	Receptaculum	ESwab
	Materiaal	(Naso)pharynx uitstrijk
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Bordetella pertussis IgA/IgG
	Techniek	ELISA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dinsdag, donderdag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking kinkhoest >3 weken na start symptomen.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Bordetella (para)pertussis DNA
	Techniek	PCR, MLPA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	4
	Uitvoering	Maandag, woensdag, vrijdag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking kinkhoest <3 weken na start symptomen of bij kinderen <1 jaar.
	Opmerkingen	De Bordetella (para)pertussis PCR kan als losse test worden aangevraagd bij verdenking kinkhoest. De PCR op alleen B. pertussis is tevens onderdeel van het respitatoire pakket, dat als routinebepaling wordt uitgevoerd bij de verdenking op virale of atypische luchtweginfectie. Het respiratoire pakket wordt dagelijks m.u.v. zaterdag uitgevoerd, de doorlooptijd is 1 werkdag indien het monster voor 8.30 op het laboratorium is. Zie 'Respiratoir pakket' voor meer informatie.
	Receptaculum	ESwab
	Materiaal	(Naso)pharynx uitstrijk
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Borrelia burgdorferi (Lyme)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Diagnostiek naar de ziekte van Lyme vindt in principe serologisch plaats. Bij verdenking op Lyme artritis, erythema migrans of acrodermatitis chronica atroficans kan een gewrichtsvocht of biopt worden opgestuurd voor directe diagnostiek middels PCR. PCR op liquor wordt alleen uitgevoerd bij positieve serologie in de liquor, maar gezien de lage sensitiviteit sluit een negatieve PCR in de liquor neuroborreliose niet uit. Indien na een tekenbeet de teek bewaard is, kan met PCR worden vastgesteld of de teek geïnfecteerd is en daarmee wel of niet besmettelijk is. Zie de LCI richtlijn voor meer informatie.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Borrelia burgdorferi IgM/IgG
	Techniek	CLIA, immunoblot
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking ziekte van Lyme.
	Opmerkingen	Screening op IgM en IgG vindt plaats middels een geautomatiseerde immunoassay (CLIA). Bij een positieve screening vindt altijd confirmatie middels IgM en IgG immunoblot plaats. Bij vermelding van Lyme-specifieke symptomen wordt ook bij negatieve screening vervolgonderzxoek middels IgM/IgG immunoblot ingezet. Interpretatie van de serologische reacties bij de ziekte van Lyme is afhankelijk van de klinische presentatie. Antistoffen kunnen pas na 4-6 weken ontstaan. Derhalve dient bij een ziekteduur korter dan 6-8 weken altijd serologie herhaald te worden. IgM antistoffen kunnen langdurig (tot een jaar) positief blijven. IgG antistoffen kunnen geen onderscheid maken tussen een actieve dan wel doorgemaakte infectie. Herhalen van serologie is niet geindiceerd om het effect van behandeling aan te tonen. Het vroegtijdig geven van antibiotica kan interfereren met de opkomst van antistoffen, waardoor de serologie negatief kan blijven. Voor de diagnostiek naar neuroborreliose wordt gekeken naar de antistofproductie in serum en liquor. Hiervoor dient altijd liquor en serum, afgenomen op dezelfde dag, ingestuurd te worden.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Borrelia burgdorferi DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Maandag, donderdag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking Lyme artritis, erythema migrans of acrodermatitis chronica atroficans. Vaststellen van besmettelijkheid van een teek.
	Opmerkingen	Voor het insturen van een teek kan de steriele container gebruikt worden.
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Gewrichtsvocht, weefsel, overig lichaamsvocht, huidbiopt, liquor, teek
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Bijzonder resistente gramnegatieve staven (BRGNS)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Contactonderzoek en vervolgcontrole op dragerschap van BRGNS (ESBL en CPE). De BRGNS kweek is tevens onderdeel van de BRMO screening na opname in een buitenlands ziekenhuis.
	Opmerkingen
	Receptaculum	ESwab, urinecontainer
	Materiaal	Anus/rectum/perineumuitstrijk, urine, wonduitstrijk
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Brucella spp.
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Diagnostiek bij brucellose is primair serologisch onderzoek. Kweken op Brucella hebben een lange incubatietijd nodig en zijn beperkt sensitief, zeker wanneer de patiënt al antibiotica heeft gebruikt. Brucella spp. worden gekweekt uit bloed, beenmerg of weefsel. Later in het ziektebeloop kan de bacterie ook geïsoleerd worden uit lymfeklieren, lever of andere organen. Zie de LCI richtlijn voor meer informatie.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Brucella spp.
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Diagnostiek bij brucellose is primair serologisch onderzoek. Kweken op Brucella hebben een lange incubatietijd nodig en zijn beperkt sensitief, zeker wanneer de patiënt al antibiotica heeft gebruikt. Brucella spp. worden gekweekt uit bloed, beenmerg of weefsel. Later in het ziektebeloop kan de bacterie ook geïsoleerd worden uit lymfeklieren, lever of andere organen. Zie de LCI richtlijn voor meer informatie.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Brucella spp. IgM/IgG
	Techniek	CLIA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking brucellose.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Campylobacter spp.
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Diagnostiek bestaat uit een PCR op feces. Indien deze positief is, wordt automatisch een kweek ingezet om het resistentiepatroon te bepalen.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Campylobacter spp. DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	3
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking bacteriële gastro-enteritis.
	Opmerkingen	Deze bepaling is onderdeel van het bacteriële feces-panel, bestaande uit PCR's op Salmonella, Shigella en Campylobacter. Indien de PCR positief is, wordt automatisch een kweek ingezet om het resistentiepatroon te bepalen.
	Receptaculum	Fecescontainer, DFT set
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Campylobacter spp. Kweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Wordt ingezet na positieve PCR. Niet los aanvraagbaar.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Fecescontainer, DFT set
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Carbapenemase-producerende enterobacterales (CPE)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	De carbapenemase-producerende enterobacterales (CPE) - en enkele andere carbapenemase-vormers zoals Acinetobacter baumannii - zijn resistent tegen carbapenem antibiotica en vallen onder de bijzonder resistente gramnegatieve staven (BRGNS). Diagnostiek op CPE kan als los onderzoek plaatsvinden i.k.v. contactonderzoek of dragerschapscontrole, of als onderdeel van de BRMO-screening gecombineerd met onderzoek op MRSA, ESBL en VRE. Standaard diagnostiek vindt plaats met kweek. Op indicatie kan een PCR sneltest worden ingezet.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Carbapenemase kweek
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Bijzonder resistente gramnegatieve staven (BRGNS)'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Carbapenamase PCR (ophopingsmedium)
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Wordt ingezet bij grootschalig contactonderzoek. Niet los aanvraagbaar.
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Carbapenemase PCR (isolaat)
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	1
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Wordt ingezet ter confirmatie bij verdenking op carbapenemaseproductie van een stam. Niet los aanvraagbaar.
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Carbapenemase PCR sneltest
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	1
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Snel aantonen of uitsluiten van dragerschap met carbapenemase-producerende bacteriën (CPE). Dit betreft een cito-bepaling. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Opmerkingen	De test wordt als cito-bepaling uitgevoerd tijdens openingstijden van het laboratorium (ma-vr 8.30-18.00, za-zo 8.30-14.00). De uitslag is 60-90 minuten na ontvangst op het laboratorium beschikbaar. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog. De PCR wordt altijd in combinatie met de kweek ingezet. Zowel fout-positieve als fout-negatieve PCR-uitslagen kunnen voorkomen. De kweek is leidend voor het bepalen van dragerschap.
	Receptaculum	ESwab, steriele container, urinecontainer
	Materiaal	Anus/rectum/perineumuitstrijk, urine, wonduitstrijk
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Chlamydia trachomatis
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Chlamydia trachomatis is de meest voorkomende bacteriële seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Een infectie met Chlamydia trachomatis kan symptoomloos verlopen (90% bij vrouwen, 50% bij mannen), of klachten geven van een branderig gevoelig bij het plassen of afscheiding. Bij vrouwen kan door het opstijgen van de infectie als complicatie onder andere pelvic inflammatory disease en verminderde vruchtbaarheid ontstaan. Mannen kunnen een prostitis of epydidimitis ontwikkelen. Tevens kunnen bij een anale infectie proctitis-klachten onstaan. Bij neonaten kan een besmetting tijdens de bevalling een conjunctivitis, luchtweginfectie of pneumoniae veroorzaken. Ook volwassenen kunnen een conjunctivitis o.b.v Chlamydia trachomatis ontwikkelen.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Chlamydia trachomatis DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	3
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Aantonen van Chlamydia trachomatis bij verdenking actieve SOA.
	Opmerkingen	Voor mannen heeft het insturen van urine de voorkeur en voor vrouwen heeft een een vagina/cervix-uitstrijk de voorkeur. Voor zowel mannen als vrouwen geldt dat bij het ontvangen van anale seks er tevens een rectumuitstrijk ingestuurd dient te worden. Bij het verrichten van orale seks dient tevens een keeluitstrijk ingestuurd te worden. Uitslag 1 werkdag na ontvangst.
	Receptaculum	ESwab, Urinecontainer
	Materiaal	Urine (alleen bij mannen), cervix/vagina uitstrijk, urethra-uitstrijk, rectumuitstrijk, keeluitstrijk
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Chlamydia trachomatis IgA/IgG
	Techniek	CLIA, blot
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Subfertiliteit.
	Opmerkingen	De screening op antistoffen vindt plaats middels CLIA. Vanwege aspecifieke kruisreactiviteit is positieve serologie geen sluitend bewijs voor een doorgemaakte infectie, maar dient als aanvullende diagnostiek bij onderzoek naar subfertiliteit. Bij twijfel over de specifiteit kan via de arts-microbioloog een immunoblot worden aangevraagd als nabepaling.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Chlamydophila psittaci
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Chlamydophila psittaci DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Chlamydophila psittaci wordt overgebracht door vogels en kan variabele ziekteverschijnselen geven van een asymptomatische infectie, een griepachtige beeld tot ernstige infecties zoals een pneumonie of sepsis met multi-orgaanfalen. Bij actieve infectie heeft diagnostiek middels PCR de voorkeur. Serologie middels immunoblot kan na een infctieuze periode gebruikt worden om de verschillende verwekkers van elkaar te onderscheiden.
	Indicatie	Verdenking atypische pneumonie met name na blootstelling aan zieke vogels.
	Opmerkingen	Voor de diagnostiek van acute infecties heeft een PCR van sputum of bronchusspoelsel de voorkeur. De PCR kan tevens op een keeluitstrijk verricht worden.
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	BAL, bronchusspoelsel, sputum, (naso)pharynxuitstrijk
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Chlamydophyla spp. IgM/IgG
	Techniek	Immunoblot
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Maandag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Aanonen van doorgemaakte infectie.
	Opmerkingen	De immunoblot toont IgM en IgG antistoffen aan tegen C. psittaci, C. pneumoniae en C. trachomatis.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Chlamydophila pneumoniae
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Chlamydophila pneumoniae is een atypische verwekker van pneumonie. Bij actieve infectie heeft moleculaire diagnostiek middels MLPA (amplificatie en determinatie middels DNA) de voorkeur. Serologie middels immunoblot kan na een infctieuze periode gebruikt worden om de verschillende verwekkers van elkaar te onderscheiden.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Chlamydophila pneumoniae DNA
	Techniek	PCR, MLPA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking atypische pneumonie.
	Opmerkingen	Voor de diagnostiek van acute infecties heeft een MLPA van sputum of bronchusspoelsel de voorkeur. De MLPA kan tevens op een keeluitstrijk verricht worden. De MLPA bepaling is onderdeel van het respiratoire pakket.
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	BAL, bronchusspoelsel, sputum, (naso)pharynxuitstrijk
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Chlamydophyla spp. IgM/IgG
	Techniek	Immunoblot
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Maandag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Aanonen van doorgemaakte infectie.
	Opmerkingen	De immunoblot toont IgM en IgG antistoffen aan tegen C. psittaci, C. pneumoniae en C. trachomatis.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Clostrodioides difficile
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Clostridioides difficile (voorheen Clostridium difficile) kan ziektebeelden geven variërend van milde diarree tot een ernstige colitis. Deze infecties hebben een recidiverend karakter en worden meestal veroorzaakt door een verstoring van de normale darmflora door bijvoorbeeld antibiotica. De screening vindt plaats middels een antigeentest. Bij een niet-conclusieve uitslag wordt een PCR op het toxine B gen als confirmatietest ingezet. Het is niet zinvol om diagnostiek op vaste ontlasting uit te voeren, omdat hiermee ook asymptomatisch dragerschap kan worden aangetoond. Daarnaast is het niet zinvol om ontlasting van kinderen jonger dan 2 jaar in te sturen, omdat deze leeftijdsgroep een hoog percentage asymptomatisch dragerschap heeft (tot 30%).
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Clostridioides difficile (screening)
	Techniek	Antigeentest
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	1
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Ernstige of persisterende diarree na antibioticumgebruik.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Fecescontainer, DFT set
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Clostridioides difficile DNA (confirmatie)
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Ter confirmatie van een niet-conclusieve antigeentest.
	Opmerkingen	Deze test kan niet los worden aangevraagd.
	Receptaculum	Fecescontainer, DFT set
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Core genome typering (cgMLST)
	Techniek	Sequencing
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	20
	Uitvoering	Op indicatie
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Genotypering van bacteriestammen op basis van core genome Multi-Locus Sequence Typing (cgMLST) i.k.v. epidemiologische analyse.
	Opmerkingen	Genotypering en fylogenetische verwachtschapsanalyse worden verricht op indicatie i.k.v. contactonderzoek en surveillance.
	Receptaculum	Kweekplaat
	Materiaal	Isolaat/stam
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Coxiella burnetii (Q-koorts)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Coxiella burnetii is de verwekker van Q-koorts. Q-koorts wordt aerogeen danwel via (in)direct contact met uitscheidingsproducten van besmette dieren overgedragen. Een infectie met Q-koorts verloopt vaak asymptomatisch. Daarnaast kan een infectie een griepachtig beeld, pneumonie, hepatitis en in zeldzame gevallen ernstige systemische infecties veroorzaken. Complicaties bestaan uit het ontwikkelen van chronische Q-koorts (o.a. endocarditis en vasculaire infecties). De bacterie is gemiddeld 2 tot 3 weken na het begin van de symptomen aantoonbaar middels PCR op respiratoire materialen of met een bloedkweek bij bacteriemie. Serologische diagnostiek is geïndiceerd bij verdenking op doorgemaakte of chronische infectie.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Coxiella burnetii DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Aantonen van een infectie met Coxiella burnetti in bloed of respiratoire materialen tijdens de eerste 2-3 weken van acute Q-koorts is Coxiella burnetii-DNA aantoonbaar.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie
	Receptaculum	EDTA-buis bloed (paarse dop), steriele container, ESwab
	Materiaal	EDTA-bloed, BAL, sputum, keeluitstrijk, vruchtwater, placentaweefsel
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Coxiella burnetii IgM/IgG
	Techniek	ELISA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking op doorgemaakte of chronische Q-koorts.
	Opmerkingen	Bij positieve screening wordt het monster naar een externe instantie verstuurd voor confirmatie middels immuunfluorescentie (IFA).
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Deep sequencing
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie '16S Deep sequencing'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Dialysewater
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	8
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Controle microbiologische waterkwaliteit.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Water
	Minimale hoeveelheid	50 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
DTP vaccinatiestatus (Difterie, Tetanus, Poliovirus 1/3)
	Techniek	ELISA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	20
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Controle vaccinatiestatus.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Kinkhoest
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie Bordetella (para)pertussis
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Extended Spectrum Beta-Lactamase (ESBL)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Extended Spectrum Beta-Lactamase (ESBL) producerende enterobacterales zijn resistent tegen 3e generatie cefalosporine antibiotica en vallen onder de bijzonder resistente gramnegatieve staven (BRGNS). Diagnostiek op ESBL kan als los onderzoek plaatsvinden i.k.v. contactonderzoek of dragerschapscontrole, of als onderdeel van de BRMO-screening gecombineerd met onderzoek op MRSA, CPE en VRE. Zie 'Bijzonder Resistente Gramnegatieve Staven (BRGNS)'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Feceskweek (bacteriële screening)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking bacteriële gastroenteritis.
	Opmerkingen	De screening bestaat uit een PCR op Salmonella, Shigella en Campylobacter. Bij een positieve PCR wordt een kweek ingezet ter confirmatie, voor genotypering en resistentebepaling. Kijk voor meer infomatie bij de afzonderlijke PCR's.
	Receptaculum	Fecescontainer, DFT set
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Franciscella tularensis IgG
	Techniek	Immunoassay
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Grampreparaat
	Techniek	Microscopie
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Grampreparaten worden standaard verricht op alle daarvoor geschikte materialen: diep respiratoir materiaal (BAL, bronchusspoelsel, sputum), liquor, punctaat, pus, urine en weefsel. Een grampreparaat hoeft niet apart te worden aangevraagd.
	Opmerkingen	Bij positieve bevinding bij een van oorsprong steriel materiaal vindt altijd actieve melding naar de aanvrager plaats. Dit onderzoek kan als spoedonderzoek (cito) worden uitgevoerd op werkdagen tussen 8.30-18.00, in het weekend en op feestdagen tussen 8.30-14.00. Neem hiervoor contact op met Streeklab Haarlem (023-5307800) of de dienstdoende arts-microbioloog via de centrale van het Spaarne Gasthuis (023-2444000).
	Receptaculum	Steriele container, urinecontainer
	Materiaal	BAL, bronchusspoelsel, sputum, liquor, punctaat, abces/pus, urine, weefsel
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Geen microorganismen gezien
Groep B Streptokokken (GBS)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Groep B streptokokken (GBS, Streptococcus agalactiae) is een van de veroorzakers van vroege neonatale sepsis, optredend in de eerste 7 dagen na de bevalling. De bacterie bevind zich in het maagdarmkanaal en kan zich hieruit verspreiden naar de blaas en geslachtsorganen. Via de baring kan de bacterie overgedragen worden op de neonaat. Dragerschap op GBS kan vastgesteld worden met een specifieke kweek. De PCR sneltest is aangewezen bij gebroken vliezen of bij (beginnende) partus, om de indicatie voor profylaxe snel te kunnen stellen.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum	ESwab, urinecontainer
	Materiaal	Cervix/vagina uitstrijk, urine, rectumuitstrijk
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Groep B streptokokken sneltest
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	1
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Snel aantonen of uitsluiten van GBS dragerschap. Dit betreft een cito-bepaling. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Opmerkingen	De test wordt als cito-bepaling uitgevoerd tijdens openingstijden van het laboratorium (ma-vr 8.30-18.00, za-zo 8.30-14.00). De uitslag is 60-90 minuten na ontvangst op het laboratorium beschikbaar. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog. De PCR wordt altijd in combinatie met de kweek ingezet. Zowel fout-positieve als fout-negatieve PCR-uitslagen kunnen voorkomen. De kweek is leidend voor het bepalen van dragerschap.
	Receptaculum	ESwab, urinecontainer
	Materiaal	Cervix/vagina uitstrijk, urine
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Groep B streptokokken kweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum	ESwab, urinecontainer
	Materiaal	Cervix/vagina uitstrijk, urine
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Haemophilus ducreyi DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Haemophilus ducreyi veroorzaakt genitale "zachte" ulcera (ulcus molle). De bacterie komt voornamelijk voor in de tropen. Haemophilus ducreyi is moeilijk te kweken, daarom wordt PCR geadviseerd als diagnostiek.
	Indicatie	Dit betreft een cito-bepaling. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Weefsel
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Haemophilus influenzae B (HIB) IgG
	Techniek	Immunoassay
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	15
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Controle vaccinatiestatus.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Positief
Helicobacter pylori
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Diagnostiek middels een feces antigeentest heeft de voorkeur vanwege de sensitiviteit, lage belasting van de patiënt, snelheid en kosten. Serologie kan worden ingezet als het staken van maagzuurmedicatie niet kan worden stopgezet. De kweek wordt alleen ingezet van maagbiopten, waarbij een resistentiebepaling uitgevoerd kan worden bij een positieve kweek.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Helicobacter pylori Ag
	Techniek	Antigeentest
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking ulcus pylori en controle na eradicatietherapie.
	Opmerkingen	Antibiotica, maagzuurremmers en bismutpreparaten kunnen H. pylori onderdrukken. Bij gebruik van deze middelen is een positieve anigeentest betrouwbaar, maar een negatieve test niet. Daarom dienen vier weken voorafgaand aan de test geen antibiotica en/of bismutpreparaten meer gebruikt te worden. Protonpompremmers (PPI) dienen twee weken voorafgaande aan de antigeentest gestopt te worden, H2 antagonisten (ranitidine) 24 uur. Om sucesvolle eradicatie aan te tonen, dient de test 6 weken na eradicatietherapie herhaald te worden.
	Receptaculum	Fecescontainer
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Helicobacter pylori (kweek)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	14
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Persisterende klachten na eradicatietherapie, waarvoor gastroscopie.
	Opmerkingen	Kweek wordt ingezet op biopt van ulcus pylori.
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Weefsel
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Helicobacter pylori IgG
	Techniek	CLIA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking ulcus pylori en controle na eradicatietherapie, indien de antigeentest mogelijk fout negatief is.
	Opmerkingen	Diagnostiek middels serologie kan ingezet worden als de medicatie niet gestaakt kan worden. Antistofen kunnen maandenlang aanwezig blijven, waardoor serologische controle na eradicatie pas 6-9 maanden na therapie zinvol is.
	Receptaculum	Fecescontainer
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Huidkweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking bacteriële infectie of dragerschap Bijzonder Resistente Micro-Organismen (BRMO).
	Opmerkingen	Vraag bij dermatomycosen door schimmels of Candida species een PCR op dermatofyten aan. Vraag bij BRMO-screening de kweek op de betreffende BRMO aan.
	Receptaculum	ESwab
	Materiaal	Huiduitstrijk
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Kingella kingae DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Kingella kingae kan bij de mens voorkomen als kolonisant van de keel, met name bij jonge kinderen. Soms kan de bacterie infecties veroorzaken, zoals gewrichts- en botinfecties bij jonge kinderen. Kingella kingae kan ook endocarditis veroorzaken, zowel bij kinderen als volwassenen.
	Indicatie	Aantonen van Kingella kingae DNA in gewrichtsvocht bij monoartritis bij kinderen. Bij verdenking op endocarditis dienen bloedkweken ingestuurd te worden.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Gewrichtsvocht
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Kinkhoest
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie Bordetella (para)pertussis
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Legionella spp.
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Onderzoek op Legionella spp.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Legionella pneumophila antigeen sneltest
	Techniek	Antigeentest
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	1
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Antigeentest op urine bij verdenking atypische pneumonie.
	Opmerkingen	Dit onderzoek kan als cito-bepaling worden uitgevoerd, eventueel in combinatie met de antigeentest op pneumokokken, tijdens de openingstijden van het laboratorium (ma-vr 8.30-18.00, za-zo 8.30-14.00). De doorlooptijd is 20-30 minuten na ontvangst op het laboratorium. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Urine
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Legionella spp. DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Maandag, donderdag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking legionellose.
	Opmerkingen	Deze specifieke PCR detecteert zowel Legionella pneumophila als andere Legionella species.
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	(Naso)pharynx uitstrijk, BAL, bronchusspoelsel, sputum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Legionella (kweek)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	14
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Epidemiologische typering i.k.v. brononderzoek bij bewezen legionellose.
	Opmerkingen	Voor primaire diagnostiek is PC Rgeschikter dan kweek vanwege de hogere sensitiviteit. De kweek dient bij een positief resultaat ingezet te worden i.k.v. epidemiologische typering van de stam i.k.v brononderzoek.
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	BAL, bronchusspoelsel, sputum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Legionella (wateronderzoek)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	14
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Legionella
	Algemeen
	Indicatie	Onderzoek op de aanwezigheid van Legionella spp. in water i.k.v. beheersmaatregelen, surveillance en brononderzoek.
	Opmerkingen	De afname-, transport- en bewaarcondities zijn gespecificeerd in de betreffende ISO-norm.
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Water
	Minimale hoeveelheid	50 mL
	Transportconditie	Zie ISO-norm
	Bewaarconditie op laboratorium	Zie ISO-norm
	Referentiewaarde	Negatief
Legionella genotypering
	Techniek	Sequencing
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	20
	Uitvoering	Op indicatie
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Genotypering van Legionella isolaten op basis van Sequence-Based Typing (SBT) i.k.v. epidemiologische surveillance.
	Opmerkingen	Genotypering en fylogenetische verwachtschapsanalyse worden verricht op indicatie i.k.v. bronopsporing en surveillance.
	Receptaculum	Kweekplaat
	Materiaal	Isolaat/stam
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Legionella pneumophila 1-7 (IgM/IgG)
	Techniek	ELISA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dinsdag, donderdag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Vaststellen van doorgemaakte infectie.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Leptospira spp. IgM (Ziekte van Weil, Melkerskoorts)
	Techniek	CLIA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking op leptospirose (Ziekte van Weil) bij risicocontact, o.a. zoet water.
	Opmerkingen	Screening middels IgM. Indien positief, volgt vervolgonderzoek uitgevoerd door een externe instantie.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Syfylis
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Treponema pallidum (lues, syfilis)'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Lymfogranuloma venereum DNA (LGV)
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	De LGV PCR wordt automatisch uitgevoerd bij een positieve Chlamydia trachomatis PCR van een rectum/anus-uitstrijk. Zie 'Chlamydia trachomatis'.
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Lyme
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Borrelia burgdorferi (Lyme)'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Meningococcen C IgG
	Techniek	Immunoassay
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	30
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Vaststellen immuunstatus. Vaststellen doorgemaakte infectie bij niet-gevaccineerden.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) behoort tot de Bijzonder Resistente Micro-Organismen (BRMO). Diagnostiek op MRA kan als los onderzoek plaatsvinden i.k.v. contactonderzoek of dragerschapscontrole, of als onderdeel van de BRMO-screening gecombineerd met onderzoek op ESBL, CPE en VRE. Standaard diagnostiek vindt plaats met kweek. Op indicatie kan een PCR sneltest worden ingezet.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
MRSA kweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Contactonderzoek en controle na eradicatietherapie op dragerschap van MRSA. De MRSA kweek is tevens onderdeel van de BRMO screening na opname in een buitenlands ziekenhuis.
	Opmerkingen
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	Keeluitstrijk, neusuitstrijk, anus/rectum/perineumuitstrijk, urine, weefsel, wonduitstrijk
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
MRSA DNA (sneltest)
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	1
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Snel aantonen of uitsluiten van dragerschap met MRSA. Dit betreft een cito-bepaling. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Opmerkingen	De test wordt als cito-bepaling uitgevoerd tijdens openingstijden van het laboratorium (ma-vr 8.30-18.00, za-zo 8.30-14.00). De uitslag is 60-90 minuten na ontvangst op het laboratorium beschikbaar. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog. De PCR wordt altijd in combinatie met de kweek ingezet. Zowel fout-positieve als fout-negatieve PCR-uitslagen kunnen voorkomen. De kweek is leidend voor het bepalen van dragerschap.
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	Keeluitstrijk, neusuitstrijk, rectum/anus/perineumuitstrijk, urine, weefsel, wonduitstrijk
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
MRSA DNA (determinatie stam)
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	1
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Genotypische confirmatie van fenotypisch verdachte stam in kweek.
	Opmerkingen	De genotypische confirmatie van een gekweekte stam wordt op verzoek uitgevoerd voor andere laboratoria.
	Receptaculum	Kweekplaat
	Materiaal	Isolaat/stam
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Mycobacterium spp. (atypische mycobacteriën)
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	50
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen	Niet-tuberculeuze mycobacteriën (NTM) kunnen tuberculoseachtige ziektebeelden veroorzaken, meestal bij immuungecompromiteerde patiënten. Tot de NTM behoren onder andere M. kansasii, M. marinum, M. xenopi, M. gordonae, M. malmoense en M. avium.
	Indicatie	Verdenking mycobacteriële infectie.
	Opmerkingen	De kweek op mycobacteriën kan zowel M. tuberculosis complex als atypische mycobacteriën aantonen. Bij elke kweek wordt standaard een auramine/ZN-preparaat beoordeeld. Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Steriele container, urinecontainer, fecescontainer
	Materiaal	Biopt, BAL, Bronchus spoelsel, feces, liquor, pus, urine sputum, weefsel
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Mycobacterium leprae (Lepra) DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	15
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking Lepra. Neem voor deze bepaling contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Opmerkingen	Bij positieve bevinding vindt altijd actieve melding plaats. Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Weefsel
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Mycobacterium tuberculosis complex (TBC)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen	Tuberculose (TBC) is een infectie met ernstige ontstekingen die vaak in de long voorkomen, maar ook elders in het lichaam kunnen optreden. TBC wordt veroorzaakt door bacteriën van het Mycobacterium tuberculosis-complex. Tot deze groep behoren Mycobacterium tuberculosis, M. africanum, M. pinnipedii, M. caprae, M. canettii, M. microti, M. bovis, M. orygis en de vaccinatiestam M. bovis BCG. Een primaire infectie is in het begin meestal symptoomloos. Later ontstaan koorts, moeheid, lusteloosheid, afvallen, subfebriele temperatuur en nachtzweten, naast eventuele lokale symptomen ter plekke van de infectie. Het meest bekend is longtuberculose, welke bestaat uit een aanhoudende productieve hoest en eventueel hemoptoë. Longtuberculose kan tevens besmettelijk zijn (open TBC). Andere vormen zijn onder andere tuberculose van de wervelkolom (spondylitis tuberculosa), lymfklieren (lymfadenitis tuberculosa) en niertuberculose. Tuberculose kan zeer lang latent aanwezig blijven en bij verminderen van de weerstand opnieuw activeren. Diagnostiek vindt primair met kweek plaats. vanwege de langzame groei, staat een kweek 50 dagen in voordat dexze definitief negatief is. Bij elke kweek wordt ook een auramine/ZN-preparaat beoordeeld. De PCR dient aangevraagd te worden bij een hoge verdenking op TBC, omdat een positieve PCR de doorlooptijd van diagnose aanzienlijk verkort. De PCR onderzoekt ook de aanwezigheid van de meest voorkomende resistentie-genen tegen rifampicine. De IGRA-test is aangewezen bij de screening op latente tuberculose of in een contactonderzoek. Bij een positieve bevinding vindt altijd actieve melding plaats.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Mycobacterium tuberculosis complex DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	3
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	De PCR dient aangevraagd te worden bij hoge verdenking op TBC. Met de PCR wordt tevens de genotypische resistentie tegen rifampicine bepaald.
	Opmerkingen	Een positieve test is bewijzend voor TBC. een negatieve test sluit de ziekte niet uit. Dit onderzoek kan als cito-bepaling worden uitgevoerd tijdens de openingstijden van het laboratorium (ma-vr 8.30-18.00, za-zo 8.30-14.00). De doorlooptijd is 60-90 minuten na ontvangst op het laboratorium. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Receptaculum	Steriele container, urinecontainer, fecescontainer
	Materiaal	Biopt, BAL, Bronchus spoelsel, feces, liquor, pus, urine sputum, weefsel
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Mycobacterium tuberculosis kweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	50
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking mycobacteriële infectie.
	Opmerkingen	De kweek op mycobacteriën kan zowel M. tuberculosis complex als atypische mycobacteriën aantonen. Bij de kweek wordt standaard een auramine/ZN-preparaat beoordeeld.
	Receptaculum	Steriele container, urinecontainer, fecescontainer
	Materiaal	Biopt, BAL, Bronchus spoelsel, feces, liquor, pus, urine sputum, weefsel
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Auramine-preparaat
	Techniek	Microscopie
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	3
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking (open) tuberculose.
	Opmerkingen	De auramine-kleuring is onderdeel van de kweek op mycobacteriën. De auramine-kleuring wordt als sensitieve microscopische screening op zuurvaste staven gebruikt. Bij positieve bevinding wordt ter confirmatie een ZN-kleuring ingezet. De uitslag van deze gecombineerde screening wordt gerapporteerd onder de ZN-kleuring. Dit onderzoek kan als cito-bepaling worden uitgevoerd. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Receptaculum	Steriele container, urinecontainer, fecescontainer
	Materiaal	Biopt, BAL, Bronchus spoelsel, feces, liquor, pus, urine sputum, weefsel
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
ZN-preparaat
	Techniek	Microscopie
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	3
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking (open) tuberculose.
	Opmerkingen	De ZN-kleuring is onderdeel van de kweek op mycobacteriën. De auramine-kleuring wordt als sensitieve microscopische screening op zuurvaste staven gebruikt. Bij positieve bevinding wordt ter confirmatie een ZN-kleuring ingezet. De uitslag van deze gecombineerde screening wordt gerapporteerd onder de ZN-kleuring. Dit onderzoek kan als cito-bepaling worden uitgevoerd. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Receptaculum	Steriele container, urinecontainer, fecescontainer
	Materiaal	Biopt, BAL, Bronchus spoelsel, feces, liquor, pus, urine sputum, weefsel
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Mycobacterium tuberculosis T-cel stimulatietest (IGRA)
	Techniek	Serologie
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	3
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Screening latente tuberculose, of conactonderzoek.
	Opmerkingen	De Interferon-Gamma Release Assay (IGRA, Quantiferon) meet de aanwezigheid van IFN-gamma producerende T cellen, die duiden op immunologisch contact met M. tuberculosis cmplex, volgens dezelfde T cel reactiviteit als de Mantoux reactie. De IGRA wordt echter niet beïnvloed door BCG-vaccinatie. Lever het materiaal (lithium-heparine bloed) bij vorkeur op ma-do in, maar uiterlijk vrijdag 15.00 uur, in verband met de verwerking en stimulatietest van de T cellen.
	Receptaculum	Heparinebuis bloed (groene dop)
	Materiaal	Heparine-bloed
	Minimale hoeveelheid	3 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Mycoplasma genitalium DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Mycoplasma genitalium is een seksueel overdraagbare aandoening.  Bij mannen kan M. genitalium een urethritis veroorzaken. Niet behandelen kan leiden tot persisterende of recidiverende infecties. Complicaties van een niet-behandelde M. genitalium infectie zijn epididymo-orchitis en een verhoogde kans op transmisse van HIV. Bij vrouwen is M. genitalium geassocieerd met urethritis, cervicitis, PID, infertiliteit, spontane abortus en vroeggeboorte. Bij zowel mannen als vrouwen kan een infectie gevolgd worden door een postinfectieuze artritis.
	Indicatie	Aantonen van M. genitalium bij verdenking op SOA, vooral bij urethritis negatief voor chlamydia en gonokokken.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	ESwab, urinecontainer
	Materiaal	Urine (bij mannen), urethra-uitstrijk, cervix/vagina uitstrijk
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Mycoplasma pneumoniae
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Diagnostiek naar Mycoplasma pneumoniae vindt bij voorkeur plaats in de acute fase van infectie middels PCR als onderdeel van het respiratoire pakket. Serologie kan gebruikt worden bij aanhoudende hoestklachten na recente infectie, maar is minder sensitief en specifiek.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Mycoplasma pneumoniae DNA
	Techniek	PCR, MLPA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking atypische luchtweginfectie.
	Opmerkingen	De Mycoplasma pneumoniae PCR is onderdeel van het respitatoire pakket, dat als routinebepaling wordt uitgevoerd bij de verdenking op virale of atypische luchtweginfectie. Het respiratoire pakket wordt dagelijks m.u.v. zaterdag uitgevoerd, de doorlooptijd is 1 werkdag indien het monster voor 8.30 op het laboratorium is. Zie 'Respiratoir pakket' voor meer informatie.
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	(Naso)pharynx uitstrijk, BAL, bronchusspoelsel, sputum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Mycoplasma pneumoniae IgM/IgG
	Techniek	ELISA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Aanhoudende hoestklachten na recente luchtweginfectie.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Neisseria gonorrhoeae (gonorroe)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Gonorroe is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA), die wordt veroorzaakt door de bacterie Neisseria gonorrhoeae. Het merendeel van de vrouwen met gonorroe heeft geen klachten. Indien toch klachten aanwezig zijn, bestaan deze uit toegenomen vaginale afscheiding, tussentijds bloedverlies, pijn of branderigheid bij het plassen (dysurie) en het ontstaan van bartholinitis of een ontsteking van uterus en/of adnexen (pelvic inflammatory disease, PID). Mannen hebben meestal klachten van uretritis en toegenomen, vaak pussige afscheiding. Als complicaties kunnen prostatitis en epydidimitis ontstaan. Anale infecties zijn vaak asymptomatisch. Gonorroe kan in zeldzame gevallen bloedbaaninfecties (bacteriemie) en septische artritis veroorzaken. Diagnostiek naar Neisseria gonorrhoeae bestaat uit het verrichten van een PCR. Bij een positieve PCR wordt een kweek ingezet voor resistentiebepaling. Bij persisterende klachten, of follow up na therapie anders dan ceftriaxon, dient ook een kweek ingezet te worden.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Neisseria gonorrhoeae DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Risico op, of klachten van gonorroe. Bij klachten na een risicomoment dient er direct diagnostiek te worden ingezet. Bij screening van een asymptomatische patiënt na een risicocontact is het advies pas 3 weken na het risicocontact te testen en bij een negatieve testuitslag de test na 3 weken te herhalen. “Test of cure” middels PCR dient pas 4-6 weken na beëindigen therapie ingexzet te worden, en is alleen geïndiceerd in geval van: - Pharyngeale gonorroe - Indien niet met ceftriaxon is behandeld (tevens kweek afnemen) - Bij persisterende klachten (tevens kweek afnemen) - Bij re-expositie aan onbehandelde partner (tevens opnieuw testen op andere SOA)
	Opmerkingen	Bij mannen heeft het insturen van 1e-straals urine de voorkeur. Als alternatief kan een urethra-uitstrijk ingestuurd worden. Bij vrouwen heeft het insturen van een cervix/vagina uitstrijk (zelfafname) de voorkeur. Diagnostiek op urine is minder sensitief. Bij het verrichten van orale seks dient een keeluitstrijk ingestuurd te worden. Bij het ontvangen van anale seks dient een anus/rectumuitstrijk ingestuurd te worden. Uitslag 1 dag later.
	Receptaculum	Urinecontainer, ESwab
	Materiaal	Urine (bij mannen), urethra-uitstrijk, cervix/vagina uitstrijk, keeluitstrijk, anusuitstrijk
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Neisseria gonorrhoeae kweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Resistentiebepaling, na positieve PCR, na therapie anders dan ceftriaxon, of na therapiefalen.
	Opmerkingen	De kweek op Neisseria gonorrhoeae is vaak fout-negatief, doordat de bacterie buiten het lichaam zeer snel dood gaat. Het advies is om een kweek bij een bekend positieve patiënt bij wie resistentie vermoed wordt, daarom zo snel mogelijk naar het laboratorium te brengen.
	Receptaculum	Urinecontainer, ESwab
	Materiaal	Urine (bij mannen), urethra-uitstrijk, cervix/vagina uitstrijk, keeluitstrijk, anusuitstrijk
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Orienta tsutsugamushi IgM/IgG
	Techniek	Immunoassay
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	15
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Orienta tsutsugamushi (voorheen Rickettsia tsutsugamushi) is de verwekker van scrubtyfus en behoorde vroeger tot de tyfusgroep van de Rickettsiae.
	Opmerkingen	Met name voorkomend in Azië en noordelijk Australië. Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 ml
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Pneumokokken
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Streptococcus pneumoniae'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Puskweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Infectie met pus of abces.
	Opmerkingen
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	Abces/pus
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Quantiferon  (IGRA)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Mycobacterium tuberculosis complex (TBC)'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Respiratoir pakket (MLPA)
	Techniek	PCR, MLPA
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Het respiratoir pakket omvat de meest voorkomende verwekkers van atypische en virale luchtweginfecties. Het pakket bestaat uit: Bordetella pertussis, Chlamydophila pneumoniae, Legionella pneumophila, Mycoplasma pneumoniae, adenovirus, bocavirus, coronavirussen (incl. SARS-CoV-2 als losse PCR, excl. MERS), humaan metapneumovirus (hMPV), influenzavirus A en B, parainfluenzavirus, rhinovirus, RS-virus (RSV).
	Indicatie	Verdenking atypische of virale luchtweginfectie.
	Opmerkingen	De coronavirus SARS-CoV-2 PCR is een aparte PCR die standaard naast het respiratoire pakket wordt verricht.
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	(Naso)pharynx uitstrijk, BAL, bronchusspoelsel, sputum, ooguitstrijk
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Rickettsia spp.
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Rickettsiae zijn obligaat intracellulaire bacteriën die door vectoren zoals vlooien en teken infetcies kunnen geven bij de mens. Twee groepen Rickettsiae zijn klinisch van belang: de spoted fever groep en de tyfusgroep. De diagnostiek vindt serologisch plaats met de bepaling van IgM en IgG middels immuunfluorescentie. Het ziektebeeld en de reisanamnese bepalen welke specifieke serologie moet worden aangevraagd.
	Indicatie	Vlektyphus
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Rickettsia conorii IgM/IgG
	Techniek	Immunoassay
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	15
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Rickettsia conorii behoort tot de spotted fever groep en is de verwekker van o.a. meditarenean spotted fever en boutonneuze koorts.
	Opmerkingen	Met name voorkomend in landen rondom de Middellandse Zee en Zwarte Zee, Israel, India Kenia, en andere delen van het Afrikaanse continent. Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 ml
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Rickettsia rickettsii IgM/IgG
	Techniek	Immunoassay
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	15
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Rickettsia rickettsii behoort tot de spotted fever groep en is de verwekker van o.a. Rocky Moutain spotted fever.
	Opmerkingen	Met name voorkomend in Noord-, Midden- en delen van Zuid- Amerika. Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 ml
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Rickettsia tsutsugamushi IgM/IgG
	Techniek	Immunoassay
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	15
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Orienta tsutsugamushi (voorheen Rickettsia tsutsugamushi) is de verwekker van scrubtyfus en behoorde vroeger tot de tyfusgroep van de Rickettsiae.
	Opmerkingen	Met name voorkomend in Azië en noordelijk Australië. Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 ml
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Rickettsia typhi IgM/IgG
	Techniek	Immunoassay
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	15
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Rickettsia typhi behoort samen met R. prowazekii tot de tyfusgroep, de verwekkers van vlektyphus.
	Opmerkingen	Epidemische vlektyfus (R. prowazekii) is historisch geassocieerd met oorlogen in Europa en komt nu nog maar zelden voor. Epidemieën zijn beschreven in Nigeria, Ethiopië, Peru en Burundi. Sporadische epidemische vlektyfus, gerelateerd aan vliegende eekhoorns, werden in het oosten van de Verenigde Staten beschreven. Endemische vlektyfus (R. typhi) komt wereldwijd voor, in de tropische kustgebieden van Amerika en Afrika, rond de Middellandse Zee, in India en het Verre Oosten, inclusief de noordelijke kust van Australië. Gevallen zijn beschreven in Europa (Griekenland, Spanje, Portugal, Canarische Eilanden), het Midden Oosten (Israël), Azië (Thailand, Indonesië), en Noord- en Midden-Amerika (Mexico, Verenigde Staten: m.n. Texas, California, Hawaii). Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 ml
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Salmonella spp. DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Salmonella infecties worden feco-oraal overgebracht, meestal via besmet voedsel. Salmonella species worden verdeeld in soorten die buiktyphus veroorzaken (S. Typhi en S. Paratyphi) en de non-typhoidale Salmonellae. Buiktyphus begint met koorts, verminderde eetlust, hoofdpijn, malaise en vage buikpijn. In het begin kan er sprake zijn van diarree, welke later overgaat in paradoxale obstipatie met kenmerkende relatieve bradycardie. Buiktyphus kan gecompliceerd belopen met het ontstaan van darmulceraties, bloedingen en perforatie. De non-typhoidale Salmonellae veroorzaken meestal alleen een gastro-enteritis, die bijna altijd vanzelf weer overgaat na 3-7 dagen. Behandeling is in dat geval alleen geïndiceerd bij aanhoudende klachten, koorts en dehydratie. Behandeling verlengt het dragerschap en daarmee de besmettelijkheid. Salmonellose is meldingsplichtig in het geval van een cluster of bij medewerkers in de voedselverwerking.
	Indicatie	Verdenking bacteriële gastro-enteritis. Bij verdenking op buiktyfus dienen tevens bloedkweken te worden afgenomen.
	Opmerkingen	Deze bepaling is onderdeel van het bacteriële feces-panel, bestaande uit PCR's op Salmonella, Shigella en Campylobacter. Indien de PCR positief is, wordt automatisch een kweek ingezet om het resistentiepatroon en de typering te bepalen.
	Receptaculum	Fecescontainer
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Scopen uitstrijk/spoelwater
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	6
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Microbiologische kwaliteitscontrole endoscopen.
	Opmerkingen	Kweken van scopen en wasmachines kunnen met een uitstrijk en met spoelwater verricht worden. Neem minimaal 10 mL spoelwater af, dit wordt middels filtratie geconcentreerd voor een hogere sensitiviteit.
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	Uitstrijk, spoelwater
	Minimale hoeveelheid	10 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Shiga-toxine producerende E. coli (STEC) DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Escherichia coli O157 behoort tot de groep van de Shiga-toxine producerende Escherichia coli (STEC). Zij kunnen een hemorragische colitis veroorzaken, met als complicatie het ontstaan van een hemolytisch uremisch syndroom (HUS), gekenmerkt door acuut nierfalen met hemolytische anemie en trombocytopenie. Deze complicatie ontstaat door het exotoxine stx, welke zorgt voor beschadiging van de endotheelcellen van de nieren. Infecties met STEC kunnen ook asymptomatisch verlopen. STEC is een meldingsplichtige ziekte, indien stx2 aangetoond wordt, of stx1 in combinatie met confirmatie van de aanwezigheid van het eae-gen.
	Indicatie	Diarree met bloedbijmenging, verdenking HUS.
	Opmerkingen	Diagnostiek naar STEC wordt verricht middels een PCR gericht op de detectie van shiga-toxine genen stx1 en stx2. Bij een positieve PCR wordt het materiaal gekweekt zodat bij een positieve kweek een resistentiebepaling en eventueel typering kan plaatsvinden. Bij een positieve stx1 PCR volgt confirmatie van de aanwezigheid van het eae-gen door een externe instantie.
	Receptaculum	Fecescontainer
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Shigella spp. DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	3
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Shigella species veroorzaken shigellose. Er zijn vier Shigella species relevant voor de mens: S. dysenteriae, S. flexneri, S. sonnei en S. boydii. S. dysenteriae veroorzaakt dysenterie, een hemorragische colitis met verlies van bloed en slijm bij de ontlasting. De overige 3 soorten geven een mildere colitis. Een shigella-infectie verloopt vaak zelflimiterend en behoeft daarom geen behandeling. Alleen bij een ernstige infectie is behandeling geindiceerd.
	Indicatie	Verdenking bacteriële gastroenteritis.
	Opmerkingen	Deze bepaling is onderdeel van het bacteriële feces-panel, bestaande uit PCR's op Salmonella, Shigella en Campylobacter. Indien de PCR positief is, wordt automatisch een kweek ingezet om het resistentiepatroon te bepalen.
	Receptaculum	Fecescontainer
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
SOA screening
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	2
	Uitvoering	Dagelijks m.u.v. zaterdag
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	De SOA screening bestaat uit PCR's op Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae en Trichomonas vaginalis op uitstrijken van genitalia, anus of keel. Andere SOA dienen apart aangevraagd te worden.
	Indicatie	Screening SOA na onbeschermd seksueel contact.
	Opmerkingen	Uitslag 1 dag na ontvangst.
	Receptaculum	ESwab, urinecontainer
	Materiaal	Urine (bij mannen), urethra-uitstrijk, cervix/vagina uitstrijk, keeluitstrijk, anusuitstrijk
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Sporestrips
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	8
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Desinfectiecontrole.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Sporestrip
	Materiaal	Sporestrip
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Sputumkweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking infectie onderste luchtwegen.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Steriele container
	Materiaal	Sputum
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
STEC
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Shiga-toxine producerende E. coli'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Streptococcus pneumoniae (pneumokok)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Streptococcus pneumoniae (pneumokken) is de belangrijkste bacteriële verwekker van community acquired pneumonie, naast otitis media, meningitis, endocarditis en artritis. Diagnostiek vindt plaats met kweek van diverse materialen. Bij ernstige pnemokokkeninfecties wordt antigeen via de urine uitgescheiden, dat te detecteren is met de urine-antigeentest. Serologie is geindiceerd om de immuunstatus of immuunrespons na vaccinatie te bepalen.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
S. pneumoniae urine-antigeen
	Techniek	Antigeentest
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	1
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Ernstige community acquired pneumonie, of andere door pneumokoken veroorzaakte ernstige ziektebeelden.
	Opmerkingen	De pneumokokken-antigeentest wordt in principe samen met de legionella-antigeentest uitgevoerd. De test kan fout-negatief zijn bij mildere infecties. Fout-positieve uitslagen komen voor bij pneumokokkendragerschap, o.a. bij jonge kinderen en patiënten met COPD. Dit onderzoek kan als cito-bepaling worden uitgevoerd tijdens de openingstijden van het laboratorium (ma-vr 8.30-18.00, za-zo 8.30-14.00). De doorlooptijd is 30-45 minuten na ontvangst op het laboratorium. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Receptaculum	Urinecontainer
	Materiaal	Urine
	Minimale hoeveelheid	0,5 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
S. pneumoiae IgG
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Bepalen van immuunstatus of immuunrespons na vaccinatie.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Syfilis
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Treponema pallidum (lues, syfilis)'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Treponema pallidum (lues, syfilis)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Lues (syfilis) is een seksueel overdraagbare aandoening, welke veroorzaakt wordt door de spirocheet Treponema pallidum. Het ziektebeeld is verdeeld in verschillende stadia: primaire, secundaire, latente en tertiaire syfilis. Bij primaire syfilis is een solitair, pijnloos ulcus aanwezig op de plaats van inoculatie (ulcus durum, harde sjanker). Secundaire syfilis ontstaat 3-6 weken na de primaire lesie en bestaat uit een maculopapuleus, niet jeukend exantheem op de romp en extremiteiten, inclusief handpalmen en voetzolen. Dit kan gepaard gaan met koorts, malaise, spierpijn, botpijn, lever- en nierfunctiestoornissen en meningitis. Hierna ontstaat een periode van latente syfilis waarbij geen klinische verschijnselen aanwezig zijn. Tertiaire syfilis ontstaat 2-4 jaar na de primaire lesie en bestaat uit tuberculoïde nodeuze of ulcererende afwijkingen in huid, slijmvliezen, botten en vrijwel elk inwendig orgaan. Deze afwijkingen heten ook wel gummata. Neurosyfilis kan zich op 5 verschillende manieren presenteren: asymptomatische neurosyfilis (liquorafwijkingen zonder klinische symptomen), acute luetische meningitis, meningovasculaire syfilis (vasculitis met als gevolg herseninfarcten), parenchymateuze syfilis (ontstaat na 5 tot 25 jaar, bestaande uit myelopathie (tabes dorsalis) en dementia paralytica (progressief dementerend beloop)) en cerebrale gummata (granulomateuze infectiehaarden welke zich gedragen als een ruimte-innemend proces). Diagnostiek vindt in principe serologisch plaats. Bij een primair ulcus kan ook een PCR van een wonduistrijk of biopt worden ingezet.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Treponema pallidum IgM/IgG
	Techniek	CLIA, immunoblot, agglutinatietest
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Onbeschermd seksueel risicocontact. Screening op recente of in het verleden opgelopen infectie.
	Opmerkingen	Bij een dubieuze of positieve screening op IgM of IgG vindt confirmatie plaats middels een immunoblot (IgM en IgG) en wordt middels een agglutinatietest de RPR-titer bepaald om de ziekteactiviteit vast te stellen.
	Receptaculum	Stolbuis bloed (oranje dop)
	Materiaal	Serum
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Treponema pallidum DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	7
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking primaire syfilis bij een ulcus durum.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	Wonduitstrijk, weefsel
	Minimale hoeveelheid	n.v.t
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Tropheryma whipplei DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	15
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	De ziekte van Whipple is een zeldzame infectieziekte veroorzaakt door de bacterie Tropheryma whipplei. T. whipplei komt algemeen voor in de omgeving, ook bij gezonde mensen, en leidt zelden tot ziekte. De infectie verloopt in eerste instantie waarschijnlijk gastro-intestinaal en kan zich in sommige gevallen verspreiden naar de gewrichten, longen, hart, lymfeklieren, hersenen en ogen. De meest voorkomende symprtomen zijn maag-darmklachten (diarree, buikpijn) met malabsorptie en gewichtsverlies. Tevens komen pijn en zwelling van de gewrichten regelmatig voor. Bij een klein percentage van de patiënten staan neurologische klachten, zoals motorische en cognitieve afwijkingen, centraal.
	Indicatie	Verdenking op ziekte van Whipple.
	Opmerkingen	De diagnose kan bevestigd worden middels PCR op biopten van het duodenum of proximale jejunum. Indien er (nog) geen biopt afgenomen is, kan feces worden ingestuurd voor screening op dragerschap. De positief voorspellende waarde van een positieve PCR uitslag op feces is echter beperkt, doordat asymptomatisch dragerschap niet uitgesloten kan worden. Bij verdenking op kweek-negatieve endocarditis met T. whipplei kan PCR worden verricht op EDTA-bloed en weefsel van de hartklep. Daarnaast kan bij lokaliserende klachten een PCR verricht worden op (gewrichts)punctaten, hartweefsel, of liquor cerebrospinalis. Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Steriele container, fecescontainer, EDTA-buis bloed (paarse dop)
	Materiaal	Weefsel, gewrichtsvocht, liquor, feces, EDTA-bloed
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Tularemia
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Francisella tularensis IgG'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Ureaplasma urealyticum DNA
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen	Over de rol van Ureaplasma urealyticum als SOA bestaat nog onduidelijkheid. Sommige studies laten een associatie zien met uretritis bij mannen, bij wie chlamydia en gonorroe uitgesloten zijn. Ureaplasma wordt tevens geassocieerd met infecties bij neonaten (voornamelijk pneumonie en meningitis).
	Indicatie	Uretritis bij mannen.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	ESwab, urinecontainer, steriele container
	Materiaal	Urine (bij mannen), urethra-uitstrijk, cervix/vagina uitstrijk. Bij neonaten (naso)pharynxuitstrijk, sputum, liquor
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Urinekweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Verdenking urienweginfectie.
	Opmerkingen	Bij urinekweken wordt standaard een grampreparaat verricht, waarbij de aanwezigheid van micro-organismen, leukocyten, erythrocyten en celresten wordt beoordeeld. Bij een 'schoon' grampreparaat is een negatieve kweek na 1 dag bekend, anders na twee dagen. Positieve urinekweken hebben een doorlooptijd van 2-5 dagen, afhankelijk van de hoeveelheid groei en resistentiepatronen.
	Receptaculum	Urinecontainer, urine dipslide
	Materiaal	Urine
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Vancomycine Resistente Enterokokken (VRE)
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Vancomycine-Resistente Enterokokken (VRE) behoren tot de Bijzonder Resistente Micro-Organismen (BRMO). Diagnostiek op VRE kan als los onderzoek plaatsvinden i.k.v. contactonderzoek of dragerschapscontrole, of als onderdeel van de BRMO-screening gecombineerd met onderzoek op MRSA, ESBL en CPE. Standaard diagnostiek vindt plaats met kweek. Op indicatie kan een PCR sneltest worden ingezet.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
VRE kweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Contactonderzoek en vervolgcontrole op dragerschap van VRE. De VRE kweek is tevens onderdeel van de BRMO screening na opname in een buitenlands ziekenhuis.
	Opmerkingen
	Receptaculum	ESwab, steriele container
	Materiaal	Anus/rectum/perineumuitstrijk, urine, wonduitstrijk
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
VRE sneltest
	Techniek	PCR
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	1
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Moleculaire biologie
	Algemeen
	Indicatie	Snel aantonen of uitsluiten van dragerschap met VRE. Dit betreft een cito-bepaling. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog.
	Opmerkingen	De test wordt als cito-bepaling uitgevoerd tijdens openingstijden van het laboratorium (ma-vr 8.30-18.00, za-zo 8.30-14.00). De uitslag is 60-90 minuten na ontvangst op het laboratorium beschikbaar. Neem hiervoor contact op met de dienstdoende arts-microbioloog. De PCR wordt altijd in combinatie met de kweek ingezet. Zowel fout-positieve als fout-negatieve PCR-uitslagen kunnen voorkomen. De kweek is leidend voor het bepalen van dragerschap.
	Receptaculum	ESwab
	Materiaal	Anus/rectum/perineumuitstrijk, wonduitstrijk
	Minimale hoeveelheid	n.v.t.
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Yersinia enterocolitica
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Yersinia enterocolitica is een verwekker van gastroenteritis en enterocolitis (maag- en darmontstekingen), gekenmerkt door initieel diarree, milde koorts en forse buikpijn. Een infectie kent meestal een mild en zelflimiterend ziekteverloop, maar kan variëren van asymptomatisch tot levensbedreigend. Yersiniose kan in bepaalde gevallen verward worden met een acute appendicitis, vanwege de aanvallen van ernstige buikpijn en koorts, zonder diarree. In de eerste 1-5 dagen kan de bacterie gekweekt worden uit feces, daarna migreert de bacterie in de darmwand en is de kweek negatief. Diagnostiek vindt dan plaats middels IgA/IgG serologie.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde
Yersinia enterocolitica kweek
	Techniek	Kweek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	5
	Uitvoering	Dagelijks
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Bacteriologie
	Algemeen
	Indicatie	Acute fase van yersiniose gastro-enterocolitis in de eerste 5 dagen van infectie.
	Opmerkingen
	Receptaculum	Fecescontainer
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Yersinia enterocolitica IgA/IgG
	Techniek	Immunoassay
	Max. doorlooptijd (werkdagen)	10
	Uitvoering	Dagelijks verstuurd
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling	Serologie
	Algemeen
	Indicatie	Latere fase van yersiniose gastro-enterocolitis na 5 dagen van infectie.
	Opmerkingen	Uitgevoerd door externe instantie.
	Receptaculum	Fecescontainer
	Materiaal	Feces
	Minimale hoeveelheid	1 mL
	Transportconditie	Kamertemperatuur
	Bewaarconditie op laboratorium	Koelkast
	Referentiewaarde	Negatief
Ziehl-Neelsen (ZN) preparaat
	Techniek
	Max. doorlooptijd (werkdagen)
	Uitvoering
	Categorie	Bacteriologie
	Afdeling
	Algemeen	Zie 'Mycobacterium tuberculosis complex (TBC)'.
	Indicatie
	Opmerkingen
	Receptaculum
	Materiaal
	Minimale hoeveelheid
	Transportconditie
	Bewaarconditie op laboratorium
	Referentiewaarde